Legendarny, nagrodzony trzema Oscarami (w tym za reżyserię i najlepszy film roku) dramat Elii Kazana – wielkiego outsidera Hollywoodu, który z jednej strony nakręcił wiele kontrowersyjnych arcydzieł zmieniających amerykańskie kino (Tramwaj zwany pożądaniem, Na nabrzeżach, Laleczka), z drugiej zaś został znienawidzony przez środowisko za zeznania przed komisją McCarthy’ego. "Dżentelmeńska umowa" to historia dziennikarza (Gregory Peck), który dostaje zlecenie napisania serii artykułów o antysemityzmie w amerykańskim społeczeństwie. By jak najlepiej zgłębić ten temat, podaje się za osobę pochodzenia żydowskiego – na efekty nie musi długo czekać. Kazan z zadziwiającą bezkompromisowością, nie po raz ostatni w swojej twórczości, demaskuje zakłamanie amerykańskich elit oraz zwykłych obywateli. Z perspektywy ponad 70 lat klasyczny film Kazana wciąż wydaje się przenikliwy i aktualny.
[Marcin Pieńkowski]