Specjalista

1999 | Francja, Izrael, Niemcy, Austria, Belgia | dokumentalny | 128 min
The Specialist - Portrait of a Modern Criminal / Un spécialiste, portrait d'un criminel moderne
Eyal Sivan
Leo Hurwitz

Opis filmu

Tytułowy specjalista to Adolf Eichmann – główny koordynator Ostatecznego Rozwiązania, uczestnik osławionej konferencji w Wannsee, gdzie w 1942 roku zdecydowano o losie europejskich Żydów. Po wojnie uciekł do Argentyny, a po latach odnaleźli go tam agenci Mossadu. W wyniku ich brawurowej akcji Eichmann został potajemnie przewieziony do Izraela i postawiony przed sądem w kwietniu 1961 roku. Twórcy „Specjalisty” rezygnują z przedstawiania sensacyjnych perypetii związanych z jego powojennymi losami i skupiają się wyłącznie na samym procesie. Ponad 350 godzin archiwalnych nagrań Sivan i Brauman zredukowali do 120 minut. Ich drobiazgowo przemyślany film jest czymś więcej niż kroniką procesu, który miał ostatecznie rozwiać wątpliwości co do zakresu i istoty zagłady Żydów. Holokaust z perspektywy Eichmanna okazuje się być po prostu gigantyczną operacją logistyczną, on sam zaś – bardzo sprawnym kierownikiem swoistego przedsiębiorstwa, które z nawiązką wykonało plan przedstawiony przez przełożonych. Eichmann to archetypiczny morderca zza biurka: wielokrotnie powtarza, że nikogo osobiście nie zabił, miał wśród Żydów wielu przyjaciół, a o losie ludzi wysyłanych tysiącami do komór gazowych decydował kto inny. „Specjalista” to swoisty epilog do znakomitej książki Hannah Arendt „Eichmann w Jerozolimie”. Dzięki dosłowności archiwalnych zdjęć na własne oczy przekonujemy się o banalności zła, którego symbolem stał się ten niepozorny okularnik o ujmującej aparycji drobnego urzędnika.
 
 
do góry ▲