Antoni Jahołkowski jako Szymon Piotr Ryszard Cieślak jako Ciemny Zygmunt Molik jako Judasz
Opis filmu
Prezentacja trzeciego ze słynnych przedstawień Jerzego Grotowskiego (obok Akropolis i Księcia niezłomnego ), będącego zarazem ostatnim dziełem teatralnym artysty. Przedstawienie współreżyserował Ryszard Cieślak.
Proces pracy nad przedstawieniem był bardzo złożony i trwał blisko trzy lata. Pierwsze zamknięte pokazy miały miejsce w lipcu 1968 roku, zaś oficjalna premiera w lutym 1969 roku.
W trakcie trwających ponad dziesięć lat prezentacji przedstawienie zmieniało się coraz wyraźniej w dzieło pograniczne, otwierające nową fazę prób i poszukiwań Grotowskiego, nazywaną przez reżysera parateatrem. Stopniowo rezygnowano ze znaków teatralnych. Na przykład zamiast białych kostiumów z początków prezentacji spektaklu, aktorzy zaczęli zakładać codzienne ubrania. Zamiast leżeć w milczeniu w sali w oczekiwaniu na widzów, wkraczali do niej po nich, pojedynczo, rozglądając się i witając ze znajomymi.
Dla zdecydowanej większości świadków obejrzenie Apocalypsis cum figuris było doświadczeniem wstrząsającym, zmieniającym życie, a nie tylko poglądy na teatr.
Z drugiej strony spektakl wzbudzał kontrowersje. Najgłośniejszym przejawem „krytyki”, płynącej z kręgów katolickich, był fragment kazania, jakie w trakcie uroczystości ku czci św. Stanisława wygłosił w maju 1976 roku na krakowskiej Skałce prymas Kościoła katolickiego w Polsce kardynał Stefan Wyszyński. Uznał on Apocalypsis cum figuris za jedno z dzieł pornograficznych, demoralizujących naród i niszczących jego etyczny kręgosłup na równi z pijaństwem.
Wybitny tekst Konstantego Puzyny, interpretujący przedstawienie, pozostawił jego „kanoniczny” obraz jako rodzaj bluźnierczego „powrotu Chrystusa”. Pewne wyobrażenie o spektaklu dają liczne zdjęcia, nagrania dźwiękowe oraz wersja filmowa w reżyserii Ermanna Olmiego, zrealizowana dla telewizji włoskiej w 1979 roku (nigdy nie zaakceptowana przez Grotowskiego).
